صفحهی 5 از 6
واژهها و ترکیبها و عبارتهای مأخوذ از عربی:
ه
«ه» در واژهها و ترکیبات و عبارتهای مأخوذ از عربی به صورتهای زیر نوشته میشود:
1.اگر در آخرِ کلمه تلفّظ شود به صورتِ«ت» نوشته میشود:
رحمت، جهت، قضات، نظارت، مراقبت، برائت
استثنا: صلوه، مشکوه(آن جا که مراعاتِ رسمالخطّ قرآنی این کلمات در نظر باشد).
2.اگر در آخرِ کلمه تلفّظ نشود، برای نشان دادنِ حرکتِ ماقبلِ آن، به صورت«ـه/ه»(های بیان حرکت)نوشته میشود:
علاقه، معاینه، نظاره، مراقبه، آتیه
و در این حالت همهٔ احکامِ متعلّق بههای بیان حرکت بر آن جاری است.
علاقهمند، نظارگان، معاینهٔ بیمار، مراقبهای
3.در ترکیباتِ عربی رایج در فارسی، مانند کاملهالوداد، لیلهالقدر، ثقهالاسلام، حجهالاسلام، آیهالله، خاتمهالامر، دایرهالمعارف، معمولا به صورتِ(ـه/ه) نوشته میشود.
«و» که در برخی از کلمههای عربی، مانند زکوه، حیوه، مشکوه، صلوه به صورت«آ» تلفّظ میشود، در فارسی(جز در مواردی که رعایتِ رسمالخطّ قرآنی این گونه کلمات مورد نظر باشد) به صورت«الف» نوشته میشود.
زکات، حیات، مشکات، صلات
تبصره: کلمههایی مانند زکوه، مشکوه، صلوه(اگر به این صورت نوشته شده باشد)، در اضافه به«ی» نسبت یا وحدت، با«ا» و«ت» نوشته میشود:
زکاتی، مشکاتی، صلاتی، حیاتی
الف کوتاه:
«الف کوتاه» همیشه به صورتِ «الفِ» نوشته میشود، مگر در موارد زیر:
1. الی، علی، حتّی، اولی، اوُلی
2. اسمهای خاص:
عیسی، یحیی، مرتضی، مصطفی، موسی، مجتبی
تبصره: واژههایی مانند اسمعیل، هرون، رحمن که در رسمالخطِّ قرآنی به این صورت نوشته میشود در فارسی با«الف» نوشته میشود: اسماعیل، هارون، رحمان.
3.ترکیباتی که عیناً از عربی گرفته شده است:
اعلام الهدی، بدرالدُّجی، طوبی، لک، لاتُعَدُّ و لاتُحصی، سِدرَهُ المُنتَهی، لا تُحصی(صیغههای فعلی)
- اسامی سورههای قرآن(مانند یس، طه، الم و …)به شکل مضبوط در قرآن نوشته میشود.
تنوین:
آوردنِ تنوین(در صورتی که تلفّظ شود) در نوشتههای رسمی و نیز در متون آموزشی الزامی است. تنوین به صورتهای زیر نوشته میشود:
1. تنوین نصب: در همه جا به صورت«اً / ـاً» نوشته میشود:
واقعاً، جزئاً، موقتاً، عجالتاً، نتیجتاً، مقدمتاً، طبیعتاً، عمداً، ابداً
تبصره1: کلمههای مختوم به همزه، مانند جزء، استثناء، ابتداء، هرگاه با تنوینِ نصب همراه باشد، همزهٔ آنها روی کرسی«یـ» میآید و تنوین روی«الفِ» بعد از آن قرار میگیرد: جزئاً، استثنائاً، ابتدائاً.
تبصره2: تاء عربی«ه/ ـه»، اعم از آن که در فارسی به صورتِ«ت» یا«ه/ـه»(های بیان حرکت) نوشته یا تلفّظ شود، در تنوین نصب، بدل به «ت» کشیده میشود و علامت تنوین روی الفی که پس از «ت»میآید قرار میگیرد، مانند نتیجتاً، موقتاً، نسبتاً، مقدمتاً، حقیقتاً.
2. تنوین رفع و تنوین جر: در همه جا به صورت ـٌــ و ــٍـ نوشته میشود و فقط در ترکیباتِ مأخوذ از عربی که در زبان فارسی رایج است به کار میرود:
مشارٌ الیه، مضافٌ الیه، منقولٌ عنه، مختلفٌ فیه، متفقٌ علیه
بعبارهٍ اُخری، اباً عن جدٍ، ای نحوٍ کان
تشدید:
گذاشتن تشدید همیشه ضرورت ندارد مگر در جایی که موجب ابهام و التباس شود که یکی از مصادیق آن، هم نگاشتهاست:
معین/ معین؛ علی/ عِلّی؛ دوار/ دوّار؛ کره/ کرّه؛ بنا/بنّا
تبصره: در متون آموزشی برای نوآموزان و غیرفارسی زبانان و نیز در اسناد و متونِ رسمی دولتی، گذاشتنِ تشدید در همه موارد ضروری است.
|